Tüm dünyada yanlış şekilde, gereksiz yere, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımı gibi nedenlerle ilişkili olarak çok çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Bu durum akılcı ilaç kullanımı gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Akılcı İlaç Kullanımı, DSÖ’ nün 1985 yılında Nairobi’de tanımlamış olduğu şekliyle “Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en uygun maliyetle ve kolayca sağlayabilmeleridir.” Bir hastalık için uygun ilaç, etkililik, güvenlik ve maliyet kriterleri dikkate alınmışsa, akılcı olarak seçilebilir. Öncelikle hastanın probleminin tanımlanması, yani hekim tarafından doğru teşhisin konulması gerekir. Buna paralel olarak, ilaçlı veya ilaçsız, etkili tedavinin tanımlanması, eğer ilaçlı tedavi uygulanacaksa, uygun ilacın seçimi, her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçete yazılması basamakları izlenmelidir. Bu aşamada onaylanmış,  güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır. Çoğu kez, hastanın ilacını kullanmadan önce, son karşılaştığı sağlık mesleği mensubu eczacılardır. Dolayısıyla eczacının hastaya vereceği bilgilerin önemi büyüktür. Bilhassa reçetenin karşılanma sürecinin eczacı tarafından gereği gibi yapılması, reçetede yazılı talimatlar ve ilaç kısa ürün bilgisi doğrultusunda yeterli bilgilendirme ve işaretlemeler sonrası ilacın hastaya sunulması önem taşır. Hastanın hastalığının niteliğini anlaması, ilaçlarının ne için verildiğini, ne şekilde kullanması gerektiğini anlaması, tedaviye uyuncunu arttıran en önemli faktördür. İlacın reçetelendirilmesinden, hastanın kullanımı ve tedavi aşamasının sonuçlanmasına kadar olan süreç içinde akılcı kullanımın ve hasta uyuncunun arttırılabileceği en önemli ve en kolay basamak eczanelerdir. Bu bağlamda ülkemizde ve dünyada covid 19 un da etkisiyle ilaç dışı ürün  olarak  adlandırılan vitamin, gıda takviyeleri,bağışıklık arttırıcı ilaçlar,bitkisel droglar gibi birçok ürün  e ticaret kanalları, marketler vb yerlerden temin edilip  bilinçsizce ve doktor kontrolü dışında kullanılmaktadır.  Unutulmamalıdır ki bu ve bunun gibi ürünlerin hepsi doktor kontrolünde eczacı denetiminde kullanılmalıdır. Örneğin bir vitamin şeker yada gazlı bir içecek değildir,gerekli tahlil ve tetkikler yapıldıktan sonra doktor tarafından kontrol edilip uygun doz ve zamanlarda kullanımı ayarlanıp eczacılar tarafından gerekli bilgilendirmeleri yapılıp ilacın saklama koşulları en uygun yer olan eczanelerden temin edilmelidir. Bu konulara dikkat ederek bu zor günleri en kısa zamanda atlatmak dileğiyle sağlıklı kalın.

Ecz. Yusuf Ulaş AKÇAY