Hasta Hakları Günü nedeniyle Hasta ve Engelliler ile Yakınları Hakları Derneği (HEYAD) saha çalışması yaparak hasta hakları ve sorumlulukları ile vatandaşları bilgilendirdi. HEYAD Başkanı Hüseyin AYHAN, hasta hakları ile ilgili şunları söyledi:
‘’Hasta Hakları ilk kez 1981 yılında Portekiz’de yapılmış. 34. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulunda yayımlanan Lizbon Bildirgesiyle kabul edilmiştir. Ülkemizde 1998 yılında 26 Ekim “Hasta Hakları Günü” olarak kabul edilmiştir. Hastanın öncelikle yararını gözeterek zarar görmemesini, özerkliğini ve hakça bir sağlık hizmeti alabilmesini hedefleyen hasta hakları ile alakalı uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli mevzuatlar bulunmaktadır.
Hasta hakları; hasta ile sağlık çalışanları arasında bireysel ve toplumsal düzeyde ortaya çıkan sorunların çözümü, sağlık çalışanlarının hastaya ve hastanın sağlık çalışanlarına karşı görev ve sorumlulukları bilmesi, daha iyi sağlık ortamı için hasta ve sağlık çalışanlarının birlikte sahip çıkması gereken haklardır.
Hasta Hakları Nelerdir?
- Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Hizmetlerden Faydalanma Hakkı
- Bilgi Edinme ve Bilgilendirilmiş Onay Hakkı
- Haberleşme Hakkı
- Personeli ve/veya Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı
- Tıbbi Özen Gösterilmesi
- Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı
- Tedaviyi Reddetme ve Durdurma Hakkı
- Konsültasyon Hakkı
- Tetkik ve Tedavi Bedellerini Bilme Hakkı
- Güvenliğin Sağlanması Hakkı
- Refakatçi Bulundurma Hakkı
- Hastanede Yattığı Sürece Özel Eşyalarını Yanında Bulundurma Hakkı
- Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı
- Müracaat ve Şikâyet Hakkı
- İkinci Görüş İsteme Hakkı
26 Ekim Hasta Hakları Günü, hastaların hakları olduğu kadar sorumluluklarının da olduğunu belirten bir gündür. Hasta bireyler hastalandığı zaman sabırsız olmaktadır. Sonuçta sağlıkla ilgili olmasından dolayı endişelenmeleri çok doğaldır. Fakat kendi hastalığı mevzubahis olduğunda bir an önce muayene olmak istemektedir ve diğer hastaların durumunu gözetmeksizin sıra konusunda kendilerine öncelik verilmesini istemektedirler. Bu doğru bir davranış değildir. Bu nedenle bazen sıra kavgaları meydana gelmektedir. Acillerin yükü de hafifletilmeli, polikliniğe gitmesi gereken hastalar polikliniğe gitmelidir. Yaptığımız araştırmalarda acile başvuran hastaların %60’ından fazlası poliklinik hastası yani mesai içinde aile hekimi ve hastane polikliniğine gidip muayene olabilecekken acile giderek acilin yükünü ağırlaştıran hastalardan oluşmaktadır.
Bunun yanı sıra sağlık personellerinin hasta hakları konusunda bilinçlendirilmesi, liyakatli personellerin göreve getirilmesi gerekmektedir. Liyakatsiz personeller işleyişlerde etik dışı davranışlar gösterebilmektedirler. Liyakatli ve eğitimli personeller görev alırsa sağlıkta şiddet oranları da azalacaktır. Sertifika alarak hastanede çalışan personellerin işten çıkarılması doğru değil fakat çalışma alanları değiştirilmelidir. Örn; Bilgi işlem, servislerin giriş çıkışları, evrak işleri gibi alanlarda çalıştırılmalıdır. İlgili bölümü bitiren kişilerin kendi alanında çalışması gerekmektedir.
Son olarak; sağlık personellerinin özlük hakları iyileştirilmelidir. Bu haklar iyileştirilirse yani personelin ekonomik sıkıntısı, stresi azaltılırsa sağlık personeli bu durumumu işe yansıtmaz. İşe yansıtmayınca da hasta memnuniyeti artar.
Hasta ve Engelliler ile Yakınları Hakları Derneği (HEYAD) olarak Hasta Haklarının tam olarak gelişmesi için bilinçli Hasta, bilinçli Sağlık Personeli diyoruz.’’
Hüseyin AYHAN
Hasta ve Engelliler İle Yakınları Hakları Derneği Başkanı
