Hasta Hakları ilk kez 1981 yılında Portekiz’de Lizbon da yapılmış 34. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulunda yayımlanan Lizbon bildirgesi kabul edilmiştir. Ülkemizde 1998 yılında 26 Ekim “Hasta Hakları Günü” olarak kabul edilmiştir. Hastanın öncelikle yararını gözeterek zarar görmemesini, özerkliğini ve hakça bir sağlık hizmeti alabilmesini hedefleyen hasta hakları ile alakalı uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli mevzuatlar bulunmaktadır.
Hasta hakları; hasta ile sağlık çalışanları arasında bireysel ve toplumsal düzeyde ortaya çıkan sorunların çözümü, sağlık çalışanlarının hastaya ve hastanın sağlık çalışanlarına karşı görev ve sorumlulukları bilmesi, daha iyi sağlık ortamı için hasta ve sağlık çalışanlarının birlikte sahip çıkması gereken haklardır.
Hasta Hakları Nelerdir?
- Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Hizmetlerden Faydalanma Hakkı
- Bilgi Edinme ve Bilgilendirilmiş Onay Hakkı
- Haberleşme Hakkı
- Personeli ve/veya Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı
- Tıbbi Özen Gösterilmesi
- Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı
- Tedaviyi Reddetme ve Durdurma Hakkı
- Konsültasyon Hakkı
- Tetkik ve Tedavi Bedellerini Bilme Hakkı
- Güvenliğin Sağlanması Hakkı
- Refakatçi Bulundurma Hakkı
- Hastanede Yattığı Sürece Özel Eşyalarını Yanında Bulundurma Hakkı
- Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı
- Müracaat ve Şikâyet Hakkı
- İkinci Görüş İsteme Hakkı
26 Ekim Hasta Hakları Günü, hastaların hakları olduğu kadar sorumluluklarının da olduğunu belirten bir gündür. Hasta bireyler hastalandığı zaman sabırsız olmaktadır. Tabii sonuçta sağlık bu telaşa düşmeleri çok doğal. Ama kendi hastalığı mevzubahis olduğunda bir an önce muayene olmak istemektedir ve diğer hastaların sırasını kapmaya çalışmaktadır. Hasta, psikolojisi olarak çok normaldir fakat sırasını kapmaya çalıştıkları kişinin de kendince önemli hastalığı vardır. Çok acil bir durum var ise acillere gidilmelidir. Normal polikliniklerde bu yaşanmamalıdır.
Sağlık Personellerinin eğitilmesi gerekiyor. Liyakatli personellerin gelmesi gerekiyor. Liyakatsiz personeller istediğini içeri almakta istemediğini almamaktadır. Liyakatli ve eğitimli personeller çalıştırılırsa sağlıkta şiddet oranları da azalacaktır. Sertifika alarak hastanede çalışan personellerin işten çıkarılması doğru değil fakat çalışma alanları değiştirilmelidir. örn; Bilgi işlem, servislerin giriş çıkışları, evrak işleri gibi alanlarda çalıştırılmalıdır. İlgili bölümü bitiren kişilerin kendi alanında çalışması gerekir.
Son olarak; Sağlık Personellerinin özlük hakları iyileştirilmeli, bunlar iyileştirilirse yani ekonomik sıkıntısı, stresini azaltırsak sağlık personeli işe yansıtmaz. İşe yansıtmayınca da hastalarda memnun kalacaktır.
Hasta ve Engelliler ile Yakınları Hakları Derneği (HEYAD) olarak Hasta Haklarının tam olarak gelişmesi için bilinçli Hasta, bilinçli Sağlık Personeli diyoruz.
Hüseyin AYHAN
HEYAD Dernek Başkanı
